Een positronemissietomografie- (PET) scan is een beeldvormende techniek die de fysiologie en pathologie in organen weergeeft. Waar andere beeldvormende technieken gericht zijn op het in kaart brengen van anatomie, laat een PET scan zien waar in het lichaam een bepaalde speurstof opgenomen wordt. Deze speurstof, die fotonen uitzendt die opgevangen worden op detectoren, wordt een radiofarmacon of tracer genoemd. Een PET scan toont waar in het lichaam deze tracer het meeste wordt opgenomen. Met PET kan een afwijkend metabolisme gedetecteerd worden, nog voordat de ziekte zichtbaar is op andere beeldvormende modaliteiten.
Voor het maken van een PET-scan is een bepaalde hoeveelheid radioactiviteit nodig. De radioactieve tracer die bij de meeste onderzoeken gebruikt wordt (in ongeveer 70% van de gevallen) is 18F-Fluorodeoxyglucose (18F-FDG). Tegenwoordig wordt een PET-scan altijd met een low dose computertomografie scan gecombineerd. Een CT-scan genereert afbeeldingen door middel van röntgenstraling. De CT-scan geeft een weergave van de anatomie van het gescande lichaamsdeel. Daarnaast kan de CT gebruikt worden om de PET scan te verbeteren: door aan de hand van de CT scan de mate van verzwakking van de fotonen uit te rekenen kan deze verzwakking gecorrigeerd worden in de PET scan. Door een combinatie van beide scantechnieken te gebruiken (de PET/CT), wordt zowel fysiologische als anatomische informatie verkregen.
Er is een toenemend aantal klinische en onderzoeksvraagstellingen waarvoor de PET-CT-scanner wordt ingezet. Waar het in de beginjaren van PET voornamelijk ging om diagnose en stadiëring bij oncologische ziekten, breiden de toepassingen van PET-CT-scans zich tegenwoordig uit naar onder andere therapiepredictie en therapie evaluaties bij oncologische patiënten, het opsporen van infecties, en neurologische en cardiologische onderzoeken.
De toename in het gebruik van PET-CT in de kliniek, gaat gepaard met nieuwe technologische ontwikkelingen binnen de PET-CT systemen. Twee van deze technologische ontwikkelingen zijn de komst van de digitale PET-CT-scanner en de whole-body PET-CT-scanner. Siemens heeft beide types op de markt gebracht, met in 2018 de Biograph Vision 128 slice CT PET-CT-scanner (hierna Vision genoemd) en in 2021 de Biograph Vision Quadra whole-body PET-CT-scanner (hierna Quadra genoemd).
Beide PET-CT-scanners zijn digitaal maar de Quadra heeft als essentieel voordeel een groter scanbereik, field of view (FOV), van 106 cm en meer detectoren in vergelijking met de Vision (26.5 cm). Een grotere FOV zorgt ervoor dat er in één keer in een kortere tijd een groter deel van het lichaam gescand kan worden. De Quadra scant door deze grotere FOV in dezelfde tijd een vier keer zo groot bereik dan de Vision. In figuur 1 en 2 is visueel het verschil in PET FOV tussen de Vision en de Quadra weergegeven. Ook is te zien waar de CT-scanner zich bevindt.
Met de Quadra zullen meer patiënten gescand kunnen worden in dezelfde tijdsperiode, maar hiermee kunnen ook nieuwe patiëntengroepen gescand worden, bijvoorbeeld jonge kinderen, patiënten met veel pijn of Intensive Care patiënten. Deze patiënten kunnen door de lange scanduur moeilijk op de andere PET-CT-scanners gescand worden. De scanduur is nu standaard tien minuten (voorheen standaard twintig minuten) maar er zijn al meerdere patiënten in twee minuten gescand zonder in te leveren op kwaliteit van de scan. De Quadra draait sinds september 2021 volledig operationeel.
Bekijk voor meer informatie op de websites van het UMCG en Siemens, of lees dit artikel.
In de afbeeldingen staat een aantal voorbeelden.
Figuur 3: Voorbeeld patiënt (1). Sterke verdenking op FRI caput humeri links en schoudergewricht links. Osteomyelitis proximale/laterale deel van de proximale humerus, boven de fractuurspleet. Reactieve lymfeklieren locoregionaal.
