TechMed, ofwel medische technologie, is niet meer weg te denken uit de zorg. Tijdens de TechMedMaandag (elke eerste maandag van de maand) wordt er in het LUMC extra aandacht gegeven aan dit thema. Zorgmedewerkers, studenten en andere geïnteresseerden kunnen via diverse evenementen en nieuwsartikelen kennismaken met technologie in de zorg. Verschillende aspecten van het onderwerp komen aan bod, denk hierbij aan onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg.
Fleur Brouwer, de pionier
Het vak van de klinisch technoloog is relatief nieuw. Met steeds meer technische innovaties in de zorg, wordt de vraag echter steeds groter naar professionals die een brugfunctie kunnen vervullen tussen technologie en de patiëntenzorg. Fleur Brouwer is zo’n bruggenbouwer. Tijdens haar fellowship kon ze als beginnend klinisch technoloog aan de slag op verschillende afdelingen waaronder de IC, de perfusie op de OK en de LVAD-zorg. Fleur ziet een sterke wisselwerking tussen complexe academische patiëntenzorg en innovatieve technologie: een van de hoofddoelen bij de monitoring en behandeling van patiënten met een slechte cardiale functie is het voorkomen of zo snel mogelijk oplossen van circulatoire shock. Als klinisch technoloog werk ik bijvoorbeeld aan een apparaat waarmee we de microcirculatie kunnen monitoren. De metingen en analyses hierbij voer ik zelf uit. Op deze manier kan ik mijn bevindingen delen en mogelijk een advies uitbrengen aan het behandelteam.
Marjon Stijntjes, verbinden met klinisch technologie
Als iemand een klinisch technologische duizendpoot kunt noemen, dan is het Marjon Stijntjes. In haar onderzoek in de revalidatiegeneeskunde kijkt Marjon met name naar de toegevoegde waarde van instrumentele maten ten opzichte van klinische maten. Vaak zien we dat instrumentele maten iets anders vertellen in vergelijking met klinische maten en dat is interessant! Hiermee komen we namelijk ook een stap dichterbij het achterhalen van onderliggende mechanismen. Kenmerkend voor de revalidatiegeneeskunde is dat er naar de patiënt in zijn geheel wordt gekeken, ook wel het bio-psycho-sociaal functioneren genoemd. Hier liggen ook technologische uitdagingen, want hoe kan je deze drie domeinen monitoren en veranderingen vroegtijdig detecteren? De klinische bevoegdheden van de klinisch technoloog maken dat Marjon deze innovaties tot op patiënt-specifiek niveau kan implementeren en daarmee de doelgroep altijd scherp voor ogen heeft.
Ook in het onderwijs zoekt Marjon de verbinding tussen technologie en klinische praktijk. Als lid van de Curriculum Commissie herontwerpt ze onderwijs van de bachelor Klinische Technologie (een opleiding van het LUMC, ErasmusMC en de TU Delft). Interprofessioneel samenwerken gaat niet vanzelf, maar vraagt om draagvlak, begrip en nieuwsgierigheid naar elkaars expertise.
Bachelorstudenten ontwikkelen herbruikbaar vitrificatie apparaat
In het derde jaar van hun opleiding doen bachelorstudenten Klinische Technologie een Klinisch Technologisch Onderzoek. Deze studenten hebben kennis van zowel de geneeskunde als de technologie en zijn daarmee gewilde samenwerkingspartners voor afdelingen die op zoek zijn naar innovatieve oplossingen voor hun klinische probleem. Lucette van der Westerlaken en Diego Diaz de Pool (afdeling Gynaecologie van het LUMC) zetten vier studenten Klinische Technologie in om het invriezen van zaadcellen te optimaliseren. Jaarlijks wordt bij 66.000 adolescenten en jongvolwassenen (15-39 jaar) in Europa de diagnose kanker gesteld. Dankzij intensieve behandelingen zoals chemo- en radiotherapie stijgt de overleving van deze groep patiënten. Hierdoor bereiken meer van hen een leeftijd waarop zij kinderen zouden willen krijgen. Kankerbehandelingen kunnen de geslachtsklieren direct of indirect aantasten en leiden tot sub- of infertiliteit. Preservatie van mannelijke fertiliteit door middel van het cryopreserveren van semen bij kankerpatiënten is daarom van belang om de kans op genetisch eigen kinderen te vergroten.
De opdracht voor de studenten was het ontwikkelen van een device om zaadcellen optimaal in te invriezen en te ontdooien. Met de huidige slow-freeze techniek gaat ongeveer 90% van het oorspronkelijke materiaal verloren en blijft er dus maar 10% over van wat er is ingevroren. De studenten hebben de invriestechniek herontworpen, met als doel minimaal een verhoging van 50% in de recovery van de zaadcellen na ontdooiing. Het ontwerp is gericht om vitrificatie (verglazing) te bewerkstelligen, in essentie bevriezing zonder de vorming van ijskristallen. Hiervoor moet het semen in vloeibare stikstof met een hoge snelheid worden ingevroren.
De studenten hebben samen met afdeling Design & Prototyping en het IVF laboratorium een device bestaande uit aluminium en epoxy ontwikkeld. In het device kan 50 microliter semen gebracht tot -196 graden Celsius worden ingevroren. Bijzonder aan het ontwerp is, dat het een re-usable device betreft. Dus deze kan na sterilisatie dus weer opnieuw gebruikt worden.
PRISM: high tech regeneratieve innovatie
Van behandelen naar genezing, dat is de droom van regeneratieve innovaties. Zo ook die van Dr. Marten Engelse, Jason Doppenberg en Rutger van Rooden. Zij werken samen met de afdeling Design & Prototyping aan de ontwikkeling van de zogeheten PRISM machine: een systeem voor het automatisch isoleren van de eilandjes van Langerhans voor transplantatie. Sinds 14 jaar worden in het LUMC bij een kleine groep mensen met type 1 diabetes deze eilandjes van Langerhans getransplanteerd om de bloedsuikerspiegel weer in balans te brengen. Hiervoor worden eilandjes geïsoleerd uit gezonde donor alvleesklieren. De huidige, handmatige- eilandjes isolatie methode is een arbeidsintensief, langdurig en hoog-specialistisch. Je hebt een vierledig goed getraind team nodig dat zo’n 6 tot 8 uur heel schoon moet kunnen werken. Er zijn maar weinig centra in de wereld die dit handmatige proces kunnen uitvoeren. De PancReatic Islet Separation Method (PRISM) is ontworpen om de eilandjes isolatie veel efficiënter te maken.
De PRISM machine en bijbehorende isolatieprocedure is het eerste systeem in de wereld waarbij het eilandjes isolatie proces geautomatiseerd wordt zodat het succesvol uitvoeren van eilandjesisolatie en transplantatie binnen het handbereik van vele zorginstellingen komt. Deze gestandaardiseerde methode is een gesloten systeem waardoor het gemakkelijker steriel te houden is. Daarnaast kan het veel sneller (binnen 3 à 4 uur) door één getrainde gebruiker uitgevoerd worden.
Maar deze technologie houdt niet op bij de isolatie van eilandjes van Langerhans. De PRISM technologie maakt het mogelijk om ook andere functionele clusters van cellen uit organen te isoleren en beschikbaar te maken voor transplantatie doeleinden, en dat opent weer nieuwe mogelijkheden in het veld van de regeneratieve geneeskunde. Daardoor zit er een grote potentie om dit ook commercieel verder uit te werken.
