De toenemende zorgvraag en de overbelasting van het zorgpersoneel dragen sterk bij aan de groeiende vraag naar digitale middelen in het zorgproces. Digitaal als het kan en face to face als het moet. Het zit diep in onze zorgcultuur geworteld dat we patiënten ‘hands on’ helpen, echter veel van deze hulp kan ook met digitale oplossingen worden verleend. In welke zorgprocessen kan een digitale oplossing de zorg ontlasten en tegelijkertijd de kwaliteit van zorg waarborgen of zelfs verbeteren? De techniek is er klaar voor. In dit artikel laten we de mogelijkheden zien van Mixed Reality in het revalidatieproces.
Optimaliseren van het revalidatieproces met hologrammen
Iedereen weet dat bewegen gezond is. Dit geldt ook, zo niet nog meer, voor patiënten die zijn opgenomen in een ziekenhuis, revalidatiecentrum of andere zorginstelling. Door drukte in de zorg staat het stimuleren en begeleiden van fysieke activiteit echter onder druk, het beland bijna altijd onder aan de prioriteitenlijst.[1] Ondanks dat de literatuur over de schadelijke gevolgen van bedrust teruggaat tot 1947, wordt door patiënten veel van de tijd tijdens ziekenhuisopname op bed doorgebracht.[2] Onderzoek in het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht laat zien dat 90% van de tijd overdag liggend en zittend wordt doorgebracht terwijl 70% van de patiënten veilig zelfstandig kán en mag bewegen.[3] Deze inactiviteit is schadelijk voor de patiënt en kan leiden tot complicaties, langere opnameduur en heropnames. Van oudere en kwetsbare patiënten is bekend dat tot 30% door fysieke inactiviteit slechter het ziekenhuis uitgaat, dan ze binnenkwamen.[4] Daarmee kan inactiviteit leiden tot een onnodig lang herstel en hogere zorgkosten.
Je conditie gaat achteruit in het ziekenhuis terwijl je er bent om beter te worden.
Patiënt cardiologie UMC Utrecht
Mixed Reality beweeggames
In 2016 lanceerde Microsoft een nieuwe technologie: de HoloLens, een Mixed Reality (MR) bril (zie video 1). Met deze MR bril wordt de echte wereld gemixt met een virtuele wereld. De bril projecteert hologrammen ín de echte wereld en de gebruiker kan deze hologrammen manipuleren met de handen. In 2018 kwam start-up HoloMoves met het idee om deze techniek te gebruiken voor het maken van beweeggames en interactieve voorlichtingsmodules voor patiënten die zijn opgenomen in een zorginstelling. Games maken bewegen leuk en motiverend. Door de MR techniek kan de gebruiker veilig bewegen omdat de echte omgeving zichtbaar blijft. Dit in tegenstelling tot Virtual Reality (VR) waarin de gebruiker zich in een volledig virtuele wereld bevindt. Bij VR wordt er regelmatig ervaren dat de patiënt gedesoriënteerd is, misselijk en claustrofobisch. Dit wordt bij MR heel anders ervaren. HoloMoves heeft een evaluatie gedaan onder gebruikers van hun MR beweeggames en het gebruikersgemak scoorde ruim voldoende met 73 uit 100 punten.[5] Daarnaast scoorden gebruikers 4,5 (uit 5) op de vraag of ze zich veilig voelden tijdens het spelen. Ook scoorden gebruikers 4,6 (uit 5) op de vraag of ze plezier hadden tijdens het spelen van de games en een 4,2 (uit 5) of de games hen motiveerde tot bewegen.[5]
Bijkomend voordeel is dat MR de dagelijkse routines van de zorgprofessional niet verstoort. Uit de evaluatie blijkt dat het uitleggen van de werking van de MR bril gemiddeld 5 tot 10 minuten tijd kost van een zorgverlener voordat de patiënt zelfstandig aan de slag kan.[5]
Verder zien we ook dat de MR beweeggames doorbouwen op de goede eigenschappen van eerder ontwikkelde Applied Health games. Denk hierbij aan de motiverende effecten van game design en de optie om multi-sensorisch te trainen hetgeen zeer goed aansluit op het motorisch leerprincipe (zie figuur 1).[6] Hierdoor is de verwachting dat het de therapietrouwheid van gebruikers verhoogt en daarmee het beweeggedrag van de gebruiker positief beïnvloedt.
Informeren met Hologrammen
Er is echter één belangrijk onderdeel waarmee MR zich onderscheidt van andere applied health games en dat is het gegeven dat er met MR techniek in de werkelijke context getraind kan worden. Dit is een element wat het leren zeer sterk beïnvloedt. Naast het activeren van patiënten leent MR zich daarom ook goed voor voorlichting en scholing. Met deze techniek is het bijvoorbeeld mogelijk om 3D anatomische modellen te projecteren waar de patiënt uitleg krijgt over de diagnose. Het interactieve karakter zorgt ervoor dat de patiënt actief zijn informatie ophaalt en de informatie daardoor beter beklijft.[7]
Mixed Reality vult aan waar zorgpersoneel handen te kort komt
Doordat MR de mogelijkheid biedt om de patiëntkamer om te toveren in elke ruimte die je maar wenselijk acht, is het bij uitstek een techniek die onbenutte tijden om kan zetten in momenten waarbij patiënten/revalidanten zelfstandig kunnen oefenen en informatie tot zich kunnen nemen. Zo kan de patiënt zelfstandig aan de slag met de beweeggames in de avonduren en in de weekend, waar deze momenten nu veelal liggend in bed worden doorgebracht omdat de inrichting van zorginstellingen nou eenmaal niet motiverend is om te bewegen.
Ook met voorlichting kan tijd van de zorgverlener bespaard worden. Zo heeft HoloMoves in samenwerking met De Hoogstraat Revalidatie een interactieve informatiemodule ontwikkeld voor revalidanten met een dwarslaesie (Abstract Baardman et al 2021). Revalidanten kunnen zelfstandig aan de slag met deze informatiemodule en kunnen op maat informatie krijgen over hun persoonlijke situatie (zie figuur 2 en 3). Daarnaast kunnen ze de informatie zo vaak als nodig tot zich nemen. Dit scheelt de zorgverlener tijd en revalidanten onthouden informatie beter.
Tevens zijn er ook voorbeelden te bedenken waarbij bewegen en informeren worden gecombineerd. Zo is er een prototype gemaakt voor het nieuwe hartcentrum van het AUMC van een van interactieve wandelroute waarbij te patiënt onderweg informatie krijgt over de hartaandoening en een gezonde leefstijl. Zie onderstaande link voor de video.
Foto 1
De toekomst: Quadruple aim en MR inzetten in de transitie naar huis
Geen businesscase vergelijkbaar, Quadruple Aim als uitgangspunt.
De Quadruple aim bestaat uit 1) het verbeteren van de patiënt ervaring, 2) gezondheid verbetering, 3) welzijn van zorgprofessionals en 4) verlagen van kosten. Mixed Reality, en specifiek de beweeggames en informatiemodules van HoloMoves, hebben de potentie om sterke en blijven impact te hebben op al deze vier onderdelen (zie figuur 4).
Ondanks dat de thema’s bewegen en patiënteducatie steeds hoger op de prioriteitenlijst staat bij zorginstellingen, is het een uitdaging voor Med-Tech leveranciers om generieke businesscases op te stellen. Zorginstellingen in Nederland zijn beperkt te vergelijken met elkaar en er bestaan grote verschillen in de ambities en strategieën per zorginstelling. De complexiteit van DBC structuren bemoeilijkt het nog meer. Daarom biedt de Quadruple Aim leveranciers een mooie manier om de meerwaarde van hun innovatie inzichtelijk te maken en de maatschappelijke relevantie aan te tonen.[8]
De toekomst: Mixed Reality in de transitie naar huis
Doordat de techniek de komende jaren steeds beter en goedkoper zal worden, ligt er een groot potentieel om met technieken zoals Mixed Reality de ‘patient journey’ te optimaliseren. Bijvoorbeeld door er voor te zorgen dat de patiënt goed geïnformeerd aan zijn klinische opname in het ziekenhuis begint middels een interactieve informatiemodule over de aankomende operatie en het belang van bewegen voor, tijdens en na opname. Door actief te zijn met MR beweeggames kan de patiënt zijn klinische fase kort en intensief doorlopen, zónder dat het extra tijd van de zorgmedewerkers kost. Daarnaast zal door de korter wordende ziekenhuisopnames het herstel en revalidatieproces in de toekomst steeds vaker bij de patiënt thuis plaats vinden. Thuis kan de patiënt verder zijn beweegscores verbeteren op de beweeggames door tegen zijn/haar kamergenoot te spelen, en krijgt hij op gezette tijden informatie over zijn voeding en krijgt hij informatie over werkhervatting.
Validatie van Mixed Reality in de zorg
Om de impact van Mixed Reality oplossingen te onderzoeken zullen zorginstellingen samen met innovatieve ondernemers moeten werken om tot een passende businesscase te komen. De vraag achter de vraag moet naar voren komen. Gaat het om het effect of om de efficiëntie? Gaat het om het aanscherpen van het zorgproces en/of het reduceren van kosten? Deze antwoorden zullen de publieke en private instellingen moeten gaan toetsen de hand van innovatiepilots. Hierin komen marktvalidatie, productvalidatie en tech-acceptatie tegelijkertijd aan bod. Zo krijgen de zorgprofessionals de kans om de techniek onder de knie te krijgen en de zorginhoudelijke meerwaarde te toetsen, terwijl we met de betrokken stakeholders ook het effect op de bedrijfsvoering toetsen.
Referenties
- Kalisch BJ, Landstrom G, Williams RA. Missed nursing care: Errors of omission. Nurs. Outlook. 2009;57:3-9
- Asher RA. The dangers of going to bed. Br. Med. J. 1947;2:967
- van Delft L, Bor P, Valkenet K, Slooter A, Veenhof C. The effectiveness of hospital in motion, a multidimensional implementation project to improve patients’ movement behavior during hospitalization. Phys Ther. 2020
- Covinsky KE, Pierluissi E, Johnston CB. Hospitalization-associated disability: “She was probably able to ambulate, but i’m not sure”. JAMA. 2011;306:1782-1793
- Valkenet K. Bewegen met hologrammen op de afdeling hematologie. Oncologica. 2021;38
- Rohrbach N, Chicklis E, Levac DE. What is the impact of user affect on motor learning in virtual environments after stroke? A scoping review. J Neuroeng Rehabil. 2019;16:79
- Tovar DFJ, V.; Hurst, W. Virtual reality and augmented reality in education. Product op Educate-it. 2020
- Bodenheimer T, Sinsky C. From triple to quadruple aim: Care of the patient requires care of the provider. Ann Fam Med. 2014;12:573-576
