Colorectale kanker of darmkanker is een van de meest voorkomende soorten van kanker in Nederland [1]. In de nabije toekomst zal door vergrijzing de zorgvraag blijven groeien. Op basis van demografische ontwikkelingen zal het absoluut aantal nieuwe gevallen van darmkanker in de periode 2018-2040 naar verwachting met 34% stijgen [2]. Die groei zal zich ook vertalen in meer ingrepen en dus een groter beroep doen op beschikbare ziekenhuiscapaciteit. Uitbreiden van capaciteit is niet realistisch gezien de beschikbaarheid van personeel en de hoge kosten dat het met zich meebrengt. Een manier om toch de groeiende zorg te leveren, is door betaalbare innovaties in te zetten die het gebruik van ziekenhuiscapaciteit optimaal benutten [3].
In het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) worden er jaarlijks ongeveer 350 darmkanker patiënten chirurgisch behandeld. De gemiddelde opnameduur na deze operatie in het JBZ bedraagt momenteel vier dagen. Bij dit soort ingrepen is met 30 tot 50%, de kans op postoperatieve complicaties relatief hoog. Hierdoor verblijven patiënten zonder complicaties onnodig lang in het ziekenhuis.
Het streven van het Jeroen Bosch Ziekenhuis en ook van de afdeling chirurgie is om binnen de bovengenoemde kaders zorg te bieden die bij de patiënten het beste past. Zo wordt er in het JBZ bijv. al gebruik gemaakt van robots voor (minimaal) invasieve operaties, wat leidt tot minder schade aan het weefsel [4]. Daarnaast worden door middel van prehabilitatieprogramma’s patiënten getraind om de operatie fitter in te gaan, waardoor ze ook fitter de operaties uitkomen [5] en ondervinden patiënten enhanced recovery protocollen om herstel te bevorderen [6]. Deze interventies leiden in het JBZ al tot minder complicaties, minder heropnames en een verkorting van 1 dag op de opnameduur.
Dit project is een ander voorbeeld waarmee het JBZ streeft om ligduur verder terug te dringen. Dat streven sluit goed aan op de maatschappelijke wens om de “juiste zorg op de juiste plaats op het juiste moment” te leveren. Hierbij is ook gewenst dat een patiënt voor zover mogelijk in de eigen omgeving verder herstelt, er is immers toenemend bewijs dat patiënten prettiger en sneller herstellen in een vertrouwde omgeving [7]–[9].
Kan het ook anders?
Een groot deel van de patiënten, 50-70 %, die colorectale chirurgie ondergaan herstelt zonder complicaties gedurende ziekenhuisopname en zou (mits voldaan wordt aan een aantal voorwaarden) eerder naar huis kunnen gaan dan pas na de standaard vierde opnamedag.
Tijdens het verblijf op de verpleegafdeling worden patiënten drie keer per dag gecontroleerd door middel van het handmatig bepalen van een standaard Early Warning Score (EWS). Deze bestaat uit een combinatie van vitale parameters en bewustzijn, alleen bij bijzonderheden (verhoogde EWS) wordt de behandeling aangepast of aangevuld.
Tussen de meetmomenten in zijn patiënten vrij om hun tijd in te delen. Bij “relatief gezondere” patiënten bestaat de invulling uit dagelijkse activiteiten zoals lezen, werken, televisie kijken, (beperkte) mobilisatie of bezoek ontvangen: In principe allemaal activiteiten die in de meeste gevallen ook thuis (zonder begeleiding) kunnen plaatsvinden.
Door patiënten met lagere kans op complicaties thuis te monitoren zou het mogelijk kunnen zijn om ze veilig in een vertrouwde omgeving te laten herstellen en de ligduur in het JBZ hierdoor te reduceren. Het doel van dit project was het ontwerpen van een thuismonitoringsysteem om dit mogelijk te maken.
Gepersonaliseerde aanpak voor colorectale patiënten
Het voorgesteld systeem is specifiek afgestemd op colorectale patiënten, chirurgen en de verpleegafdeling chirurgie. Het thuismonitoringsysteem zoals voorgesteld in dit project, is gebaseerd op een tot op heden unieke aanpak, namelijk de combinatie van:
- het betrouwbaar inschatten van de kans op complicaties a.d.h.v. machine learning modellen gebaseerd op pre-, peri- en postoperatieve patiëntdata (vóór ontslag uit het ziekenhuis).
- et tijdig voorspellen van (eventuele) achteruitgang door patiënten (met kleine kans op complicaties) op afstand continu te monitoren a.d.h.v. data afkomstig uit “slimme sensoren” en digitale vragenlijsten. (ná ontslag in de thuisomgeving).
Van ontwerp tot realisatie
Om de kracht van deze combinatie (op een veilige manier) te bewijzen wordt er na de zomer van 2021 een klinische studie uitgevoerd. Tijdens deze klinische studie worden voor het eerst patiënten naar huis gestuurd en gemonitord en wordt er gekeken of thuismonitoring op een veilige alternatief is voor ligduurreductie.
Dit project wordt uitgevoerd in het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in samenwerking met Stichting IMEC Nederland als onderdeel van de post-academische ontwerpersopleiding tot Qualified Medical Engineer (QME) aan de Technische Universiteit Eindhoven.
Referenties
[1] L. Van Eycken, K. Henau, O. Visser, and S. Siesling, “Kankerepidemiologie: incidentie, prevalentie, sterfte en verwachtingen,” in Oncologie, Springer, 2017, pp. 3–12.
[2] Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, “Volkgezondheid Toekomst Verkenning.” https://www.volksgezondheidtoekomstverkenning.nl/c-vtv/trendscenario-update-2020/ziekten-aandoeningen
[3] A. Van der Horst, F. van Erp, and J. de Jong, “Trends in gezondheid en zorg,” CPB policy brief, vol. 11, 2011.
[4] H. H. Mushtaq, S. K. Shah, and A. K. Agarwal, “The Current Role of Robotics in Colorectal Surgery,” Current Gastroenterology Reports, vol. 21, no. 3, Mar. 2019, doi: 10.1007/s11894-019-0676-7.
[5] R. Howard, Y. S. Yin, L. McCandless, S. Wang, M. Englesbe, and D. Machado-Aranda, “Taking Control of Your Surgery: Impact of a Prehabilitation Program on Major Abdominal Surgery,” Journal of the American College of Surgeons, vol. 228, no. 1, pp. 72–80, Jan. 2019, doi: 10.1016/j.jamcollsurg.2018.09.018.
[6] D. Jones, R. Musselman, E. Pearsall, M. McKenzie, H. Huang, and R. S. McLeod, “Ready to Go Home? Patients’ Experiences of the Discharge Process in an Enhanced Recovery After Surgery (ERAS) Program for Colorectal Surgery,” Journal of Gastrointestinal Surgery, vol. 21, no. 11, pp. 1865–1878, Nov. 2017, doi: 10.1007/s11605-017-3573-0.
[7] M. Hassan, H. P. Tuckman, R. H. Patrick, D. S. Kountz, and J. L. Kohn, “Cost of Hospital-Acquired Infection,” Hospital Topics, vol. 88, no. 3, pp. 82–89, Aug. 2010, doi: 10.1080/00185868.2010.507124.
[8] X. Su and D.-X. Wang, “Improve postoperative sleep: what can we do?,” Current Opinion in Anaesthesiology, vol. 31, no. 1, pp. 83–88, Feb. 2018, doi: 10.1097/ACO.0000000000000538.
[9] T. Vandrevala, V. Senior, L. Spring, L. Kelliher, and C. Jones, “‘Am I really ready to go home?’: a qualitative study of patients’ experience of early discharge following an enhanced recovery programme for liver resection surgery,” Supportive Care in Cancer, vol. 24, no. 8, pp. 3447–3454, Aug. 2016, doi: 10.1007/s00520-016-3158-6.
