Terug

Track en trace binnen de endoscopie: veiligheid voor de patiënt
Redactie MTIntegraal

01 september 2014

(Laatst aangepast: 29-06-2018)

Track en trace binnen de endoscopie: veiligheid voor de patiënt

Publicaties

Track en trace binnen de endoscopie betekent veiligheid voor de patiënt en een tool voor verbetering van effectiviteit voor het ziekenhuis.

Track en trace

Track en trace….. een breed begrip binnen de medische zorg. Track en trace vindt binnen de endoscopie plaats in het kader van:

  1. Registratie geleverde producten
  2. Reiniging en desinfectie van endoscopen
  3. Plaatsbepaling van instrumentarium
  4. Decontaminatie-verklaring
  5. Verbruiksregistratie van hulpmaterialen

Ad a) Registratie geleverde producten
Op grond van de Medical device directive (MDD) is  de leverancier van medische apparatuur verplicht een registratie bij te houden van geleverde goederen. De leverancier moet bijhouden welk instrument, met welk identificatie nummer  (serie- of batchnummer) bij welke klant aanwezig is. Deze registratie is  name belangrijk als er iets mis is met een medisch hulpmiddel. In een dergelijk geval moet er door de leverancier een Field Safety Notice gestuurd kunnen worden naar de juiste gebruikers. Zonder een goed track en trace systeem bij de leverancier is dit niet mogelijk.

Ad b) Reiniging en desinfectie van endoscopen
Begin 2000 heeft de inspectie van de volksgezondheid (IGZ) een richtlijn uitgevaardigd waarbij het gebruik van endoscopen, de reiniging en desinfectie van de endoscoop alsmede de patiëntgegevens moest worden vastgelegd. Dit was een eerste stap met betrekking tot track en trace van endoscopen. Olympus was met de combinatie van de Endoscan2 en ENDOBASE in staat om deze registratie te realiseren.

Deze mogelijkheid van track en trace bood de mogelijkheid om per onderzoek te tracen:

  • Patiënt bij wie de endoscopie wordt uitgevoerd
  • De endoscopist
  • De endoscoop die bij de patiënt wordt gebruikt
  • De reinigings- en desinfectiemachine waarin de endoscoop wordt gereinigd en gedesinfecteerd
  • De persoon die het reiniging- en desinfectieproces start
  • Bericht van de al dan niet succesvol gerealiseerde desinfectie
  • Het potentieel bijhouden van droogcycli met de bijbehorende berichtgeving van al dan niet succesvol gerealiseerde droging

Met deze informatie kan – in het kader van een incident – zeer zorgvuldig worden gecheckt welke patiënten mogelijk geïnfecteerd zouden kunnen zijn. Anderzijds kan deze informatie ook gebruikt worden om te onderzoeken wat de gemeenschappelijke deler is wanneer er meerdere patiënten besmet raken.  Door deze nauwkeurige analyse worden er, bij een incident, alleen de  juiste patiënten opgeroepen  voor een test, waardoor er minder patiënten zijn die zich zorgen hoeven maken en de kosten van de testen aanzienlijk lager zijn.

Een extra aspect wat geregistreerd zou moeten worden is de  voorreiniging die plaatsvindt voor de automatische reiniging en desinfectie. Deze registratie vindt steeds vaker plaats en idealiter wordt deze registratie gecombineerd met een uitvoerige beschrijving voor de gebruiker (tekstueel, foto’s of eventueel een video) hoe een bepaald type scoop dient te worden voorgereinigd.

Het reinigings- en desinfectie proces is de afgelopen jaren flink aangescherpt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de richtlijnen die de WIP en SFERD hebben uitgevaardigd.

Ook de droogkast voor het drogen en bewaren van de endoscopen is een verplicht device geworden op de afdeling endoscopie. Hiervoor moet ook in het programma voor track en trace rekening worden gehouden met de stappen die te maken hebben met de droog- en bewaartijden.

Het is dus van belang dat de oplossing voor track en trace  ook rekening houdt met de aanvullende voorwaarden op basis waarvan de endoscoop wordt goedgekeurd voor het gebruik van de volgende patiënt. De parameters zijn naast het correct doorlopen van het reinigings- en desinfeciieproces:

  • Maximale tijd na reiniging en desinfectie voor gebruik zonder drogen
  • Maximale tijd voordat de endoscoop in de droogkast gaat
  • Minimale tijd dat de endoscoop in de droogkast gaat
  • Maximale tijd dat de endoscoop in de droogkast mag zonder opnieuw te worden gereinigd / gedesinfecteerd
  • Maximale tijd tussen drogen en gebruik van de endoscoop

Ad c) Plaatsbepaling van instrumentarium
Binnen het ziekenhuis kan track en trace ook gebruikt worden voor de plaatsbepaling waar de endoscoop zich bevindt. Naast de basale informatie waar een endoscoop zich te alle tijden bevindt in het ziekenhuis is deze informatie ook waardevol voor management aspecten. Zo zou deze vorm van track en trace duidelijk kunnen maken waar endoscopen, onnodig, lang moeten wachten op een vervolgstap. Hierdoor is het voor het management mogelijk om bepaalde onderdelen van de routing van endoscopen aan te passen waardoor de endoscoop weer sneller ingezet kan worden. Uiteindelijk bespaart dit het ziekenhuis geld.

Ad d) Decontaminatie-verklaring
Het tracen van medische hulpmiddelen  is ook van belang in het kader van het gebruik van demo-apparatuur. Naast de boven beschreven track en trace van endoscopen op het gebied van gebruik is er nog een onderdeel wat gecontroleerd moet worden. Alle demo- en leen-instrumenten dienen te worden voorzien van een decontaminatie-verklaring bij binnenkomst in het ziekenhuis en ook bij retour halen van de instrumenten. Dit gaat vergezeld van een handtekening waarmee wordt zeker gesteld dat het instrumentarium niet is gebruikt op dieren of op overleden patiënten. Een aantal ziekenhuizen voegt ook nog toe dat de instrumenten niet zijn gebruikt op patiënten, waarvan op het moment van de ingreep, bekend was dat deze besmet waren met ene prion-ziekte.

Ad e) Registratie van verbruiksmaterialen
Track en trace is ook van belang bij het vastleggen van welke verbruiksmaterialen zijn verbruikt tijdens een endoscopische procedure. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren om een kostencalculatie te maken van een onderzoek (bv in het kader van de onderhandeling over kosten met de verzekeraar).

Toon alle referenties

Auteur